Een eeuwenoud en echt Overijssels geslacht dreigt uit te sterven. Al sinds mensenheugenis lopen de mannen van deze familie fier, de borst vooruit, heen en weer over de Holterberg in de hoop zo een vrouw te verleiden. Maar hoewel de vrouwen wel vallen voor hun charmes, loopt het spaak bij de voortplanting. Het nageslacht redt het niet meer, men fluistert over inteelt. Daarom zijn er nu gezonde, krachtige Scandinavische mannen geïmporteerd om de nog resterende Overijsselse vrouwen te bevruchten. Maar tot nog toe tevergeefs… de noordelijke mannen leggen een voor een het loodje. Ligt het aan het naargeestige Hollandse klimaat? Aan de misplaatste frigiditeit van de vrouwtjes misschien? We zullen het nooit weten en binnenkort sluit de laatste van een roemrucht Overijssels geslacht definitief de ogen. Ga erheen voor het te laat is: komend voorjaar is misschien de laatste kans.
Mijn verhaal gaat niet over mensen, maar over vogels. Meer specifiek: het gaat hier om het korhoen, een soort zwarte kip die op heidevelden leeft. Er zijn steeds minder mannetjes van deze soort en zonder een man kom je niet ver in het leven. Dat geldt voor mensen, maar des te meer voor vogels.
Een mannelijk korhoen.
Flickr Creative Commons, foto: brumd
Mannen zijn in de vogelwereld het dominante geslacht. Zij zien er ook het mooist uit. Denk bijvoorbeeld aan wilde eenden of aan fazanten: bij beide soorten is het vrouwtje saai bruin gekleurd en het mannetje een stuk kleurrijker. Bij zangvogels zijn het de mannetjes die zingen, niet de vrouwtjes. Dat verschil is ontstaan doordat het de vrouwtjes zijn die bepalen met welk mannetje ze zich voortplanten. Van oudsher kiezen de vrouwtjes daarbij voor het spectaculairste individu: de ekster met de langste staart, het roodborstje met de roodste borst, de nachtegaal die het mooist kan zingen. Er zijn uitzonderingen: bij sommige vogels zijn de rollen omgedraaid. Daar zijn de vrouwtjes het mooist en broedt het mannetje de eieren uit. Dat is bijvoorbeeld zo bij de grauwe en de rosse franjepoot, steltlopers die af en toe in Nederland te zien zijn, met name aan de kust. Ook de goudsnip heeft zo’n ‘omgekeerde’ verdeling, maar deze zal niet zo snel in Nederland verzeild raken: de dichtstbijzijnde plaats waar ze voorkomen is Egypte.
Over het algemeen geldt echter: it’s a man’s world in vogelland. En als de man het dan niet redt, zoals in het tragische geval van de korhanen, is het einde nabij. Laat dit voor alle Bongerdvrouwen een waarschuwing zijn: koester de man en laat hem in zijn waarde – het is voor jullie eigen bestwil.
Bas den Herder
(oorspronkelijk gepubliceerd in de Holtsprake van november 2012)
.jpg)
